- Được viết bởi: Nguyễn Thiên Ý
- Chuyên mục: Thần Học Căn Bản của Charles C. Ryrie
Đối với Cơ Đốc nhân, thần học phải được xây dựng trên Kinh Thánh. Chúng ta công nhận chính Kinh Thánh ban những giáo lý của đức tin chúng ta. Kinh Thánh ban giáo lý không những bằng cách cung cấp những câu Kinh Thánh rõ ràng, mà còn bằng cách ban cho những nguyên tắc rõ ràng và những dữ kiện để từ đó, chúng ta đưa ra những lập luận diễn dịch, những lập luận quy nạp, hoặc những kết luận luận lý. Nhưng cơ sở cho toàn bộ thần học của chúng ta, bất luận được suy ra bởi cách nào đi nữa, vẫn phải bắt buộc là Kinh Thánh.
Trải nhiều năm tháng dạy dỗ, tôi đã cố gắng đòi hỏi sinh viên không những biết cách phát biểu đúng về một giáo lý, mà còn biết đâu là những phân đoạn Kinh Thánh chính để phát biểu giáo lý ấy.
Trong chương này, tôi muốn liệt kê những phân đoạn Kinh Thánh hữu ích kèm theo phần mô tả ngắn gọn đóng góp của chúng cho thần học. Nếu một người dùng được danh sách này theo cả hai hướng ấy thì đã nắm vững được Kinh Thánh và thần học. Tôi muốn dùng chữ “theo cả hai hướng” để nói rằng: (a) Nếu được giao một phân đoạn Kinh Thánh, người ấy có thể mô tả nội dung giáo lý chính của phân đoạn đó; và (b) nếu được hỏi xem một giáo lý nào đó được dạy ở đâu trong Kinh Thánh, thì có thể trích dẫn được những câu Kinh Thánh trưng dẫn quan trọng nhất.
Nếu đây là “dùng bản văn Kinh Thánh làm bằng chứng,” thì cũng cứ chấp nhận vậy đi. Có gì sai dâu?
Cả thần học tự do lẫn Tân Chánh thống đều vô cớ quở trách cách dùng chánh thống của bản văn bằng chứng. Rõ ràng, những câu Kinh Thánh được trích dẫn cẩn thận kia sẽ đem đến các giáo lý của thần học chánh thống, chứ không đem đến thần học tự do hay tân chánh thống…. Phái bảo thủ quả quyết việc trích dẫn Kinh Thánh chẳng qua chỉ là áp dụng đặc biệt việc “chú thích cuối trang,” vốn một thủ tục học thuật tiêu chuẩn…. Sự phản đối của thần học tự do và tân chánh thống đối với cách dùng bản văn kiểm chứng phản ảnh một định kiến thần học sâu đậm…. thì đúng hơn là bác bẻ phương pháp học thuật sai lầm….Danh sách thuần túy những câu Kinh Thánh kiểm chứng này không có giá trị gì trừ khi mỗi một câu được viết vào đó bởi công tác chú giải kinh lành mạnh…. Rất nhiều nhà thần học ngày trước đã mắc phải tội trích dẫn một câu Kinh Thánh Cựu Ước để chứng minh một điều gì đó nói đến sự cứu rỗi hay sự xưng công nghĩa, rồi giải luận điều ấy dường như thể đã rõ ràng và dễ hiểu như vấn đề trong sách Rôma và Galati vậy. Đây là một trong những đặc trưng đáng buồn nhất của những nhà thần học ngày trước, mà may mắn thay đã được sửa chữa bởi ý thức tốt hơn nhiều về sự mặc khải lịch sử và tiệm tiến; mà cũng không thể chối cãi được ảnh hưởng ích lợi của Thuyết Định Kỳ tại thời điểm này” (Bernard Ramm, Protestant Biblical Interpretation [Boston: Wilde, 1950], trang 175-8).
LÃNH VỰC THẦN HỌC | CÁC PHÂN ĐOẠN TRỌNG TÂM | CHỦ ĐỀ TRONG CÁC PHÂN ĐOẠN |
PHẦN MỞ ĐẦU | ICo 2:10-16 | Cần có sự dạy dỗ của Đức Thánh Linh |
SỰ MẶC KHẢI TỔNG QUÁT | Thi 19:1-6 Ro 1:18-32 Cong 14:17 Mat 5:45 Cong 17:28-29 | Sự Khải Thị có tính toàn cầu và tiếp diễn Mạc Khải về Thạnh Nộ của Đức Chúa Trời Ơn thần hựu của Đức Chúa Trời Sự Nhơn Từ Của Đức Chúa Trời Đức Chúa Trời khôn ngoan và hằng sống |
ĐỨC CHÚA TRỜI CHÂN THẬT VÀ HẰNG SỐNG | ||
Các thuộc tánh của Ngài | Thi 90:2 Gia 1:17 Thi 99 Thi 139:7-11 IGi 1:5 IGi 4:8 Gi 4:24 | Vĩnh hằng Bất biến Thánh khiết Toàn tại Đức Chúa Trời là sự sáng Đức Chúa Trời là tình yêu Đức Chúa Trời là thần |
Các danh xưng của Ngài | Sa 1:1 Xu 3:14 | Elôhim Yahweh – Giêhôva |
Ba Ngôi hiệp nhất của Ngài | Phu 6:4 Es 48:16 Mat 28:18-20 IICo 13:13 | Sự hiệp nhất và tính duy nhất của Đức Chúa Trời Gợi ý về Ba Ngôi Hiệp Một Đức Chúa Trời (danh) Hiệp một và Ba ngôi Lời chúc phước có nói đến Ba Ngôi |
KINH THÁNH | IITi 3:16 IIPhi 1:21 ITi 5:18 IIPhi 3:16 ICo 2:13 | Kinh Thánh được Đức Chúa Trời hà hơi Đức Thánh Linh cảm động những trước giả Kinh Thánh Phu 25:4 và Lu 10:7 liên kết với nhau như “Kinh Thánh” Những tác phẩm của Phaolô được gọi là “Kinh Thánh” Những từ ngữ Thánh Kinh đã được hà hơi |
Tính không sai lạc của Kinh Thánh | Mat 4:4 Mat 5:17-18 Mat 22:23-33 Mat 22:41-46 Ga 3:16 | Mỗi chữ đều đến từ Đức Chúa Trời Chấm và nét Thì của động từ là chính xác Từng mẫu tự của chữ đều chính xác Số ít là chính xác |
Tính kinh điển của Kinh Thánh | Lu 11:51 | Những ranh giới của kinh điển Cựu Ước |
Sự soi sáng Kinh Thánh | Gi 16:12-15 ICo 2: 9-3:2 | Chức vụ của Đức Thánh Linh để giúp hiểu Kinh Thánh |
THIÊN SỨ | Eph 3:10 Sa 3:24 Es 6:2 Lu 1:26 Giuđe 9 Xuất Êdíptô Ký 3 He 1:14 | Hàng ngũ và tổ chức của thiên sứ Chêrubin Sêraphin Gápriên Thiên sứ trưởng Michen Thiên sứ của Đức Giêhôva Công tác phục vụ của thiên sứ |
SATAN | Exe 28:11-19 Es 14:12-17 Mat 4:1-11 Gi 12:31 Kh 12:10 IICo 4:4 Eph 6:11-18 | Sự tạo dựng và tội của Satan Những chi tiết về sự chống nghịch của hắn Satan cám dỗ Đấng Christ Cầm quyền trên thế gian Kẻ kiện cáo anh em Làm mù lòa những kẻ vô tín Giáp trụ của tín hữu |
MA QUỶ | Mat 17:18; đối chiếu Mac 9:25 Eph 6:12 ITi 4:1 Mat 25:41 | Ma quỷ là những linh ô uế Hàng ngũ và tổ chức của chúng Các giáo lý của ma quỷ Số phận trong hồ lửa |
CON NGƯỜI | Sa 1:26-27 Xu 20:11 Mat 19:4-5 ITe 5:23; He 4:12; Gia 2:26 Sa 3:1-7 Sa 3:8-24 | Sự sáng tạo con người bởi Đức Chúa Trời Những ngày trong Cuộc Sáng Tạo Đấng Christ và sự sáng tạo loài người Những khía cạnh thuộc bản tánh phi vật chất của con người
Tội lỗi nguyên thủy Những hình phạt dành cho tội lỗi |
TỘI LỖI | Ro 3:23; IGi 3:4 Ro 5:12-21 He 7:9-10 Ro 3:9-18 | Ý nghĩa của tội lỗi do thừa hưởng
Sự quy kể tội Ví dụ về sự quy kể Kỷ tội |
CHÚA JESUS CHRIST | ||
Gi 8:58 Mat 1:23; Lu 1:35 Gi 1:14 Gi 1:1; 10:30 Lu 2:52; Ga 4:4 Phi 2:7 Gi 8:29; IPhi 2:21 He 4:15 Mat 28:6 Cong 1:9-11 | Sự vĩnh hằng của ngài Sự Giáng Sinh bởi trinh nữ của Ngài
Sự nhập thể của Ngài Thần Tánh của Ngài Nhân Tánh của Ngài
Sự tự bỏ mình (kenosis) của Ngài Sự vô tội của Ngài
Tính không thể phạm tội được của Ngài Sự phục sinh của Ngài Sự thăng thiên của ngài | |
SỰ CỨU RỖI | ||
Sự Chọn Lựa | Eph 1:4 Ro 8:20-30 IPhi 2:8 | Từ trước cõi thời gian Sự Tiền Định Sự bỏ mặc những kẻ không được chọn |
Sự Chết Của Đấng Christ | Mac 10:45 IPhi 1:18 IICo 5:18-21 IGi 2:2 | Sự thay thế Sự cứu chuộc Sự hòa giải Của lễ chuộc tội |
Chương trình của Đức Chúa Trời Trong Sự Cứu Chuộc | Mat 11:28 Ro 8:30 Gi 16:8-11 Cong 16:31 Ro 3:24 Tit 3:5 Ga 4:5 IICo 3:7-11 Ro 6:1-4 | Sự kêu gọi tổng quát Sự kêu gọi hiệu năng Sự cáo trách của Đức Thánh Linh Đức tin Sự xưng nghĩa Sự tái sinh Sự nhận làm con nuôi Sự cuối cùng của Luật Pháp Hiệp một với Đấng Christ |
Sự Bảo Đảm | IGi 5:10-13 Ro 8:31-39 Eph 4:30 | Dựa trên nền tảng Kinh Thánh Nhờ tình yêu của Đức Chúa Trời Bởi vì ấn chứng của Đức Thánh Linh |
Phạm Vi Của Sự Chuộc Tội | IIPhi 2:1 IICo 5:19 IGi 2:2 | Giá phải trả cho mọi người Sự giải hòa cho thế gian Của lễ chuộc tội cho mọi người |
ĐỨC THÁNH LINH | ||
Gi 16:13-14; ICo 2:10-11 Cong 5:3-4 Gi 14:17 Mat 12:22-37 Ro 8:1; ICo 6:19 IGi 2:20,27 Eph 4:30 ICo 12:13 ICo 12:7-11 Eph 5:18 Gi 16:12-15 Ga 5:22-23 | Thân vị của Ngài
Thần tánh của Ngài Đối chiếu chức vụ của Đức Thánh Linh thời Cựu Ước và Tân Ước Tội phạm thượng với Đức Thánh Linh Sự cư trú
Sự xức dầu Sự ấn chứng Báptêm vào thân thể Các ân tứ của Thánh Linh Sự đầy dẫy Sự dạy dỗ Trái của Thánh Linh | |
HỘI THÁNH | ||
Cong 19:39,41 Cong 7:38 Eph 1:22-23 Ro 16:5 ICo 1:2 Cong 9:31; ICo 15:19 ITi 3:1-13 Tit 1:7-9 Cong 2:42 ICôrinhtô 12-14 Mat 18:15-20; ICo 5:6-8 | Một hiệp hội phi tôn giáo Ysơraên là một hội chúng Hội Thánh, thân thể của Đấng Christ Hội Thánh trong một ngôi nhà Hội Thánh trong một thành phố Hội Thánh trong một vùng
Các phẩm hạnh của các trưởng lão và chấp sự Phẩm hạnh của các trưởng lão Các hoạt động của Hội Thánh
Việc thi hành kỷ luật bởi Hội Thánh | |
TƯƠNG LAI | ||
Hậu Thiên Hy Niên | Da 2:35,44 Ga 6:16 Kh 20:1-7 Sa 15:9-17 IISa 7:12-16 ITe 4:13-18 | Hòn đá lớn đầy khắp đất Ysơraên - Hội Thánh Một ngàn năm được nhắc đến sáu lần Sự phê chuẩn giao ước vô điều kiện với Ápraham Giao Ước với Đavít Sự Cất Lên |
Thuyết Tiền Đại Nạn | Kh 3:10 ITe 5:1-11 | Được gìn giữ khỏi giờ thử thách Được giữ khỏi cơn thạnh nộ |
Phản đối thuyết | ICo 15:51-52 | Tất cả đều sẽ được biến hóa |
Thiên Hy Niên | Kh 19:15 Es 2:1-4 Es 11:4 Êsai 35 Es 19:24-25 | Christ là Vua Cai Trị Giêrusalem là kinh đô Sự công chính Sự thịnh vượng Sự bình an |
Những Sự Đoán Xét | ICo 3:10-15 Exe 20:34-38 Mat 25:31-46 Kh 20:11-15 Mat 25:46; IITe 1:8-9 | Đoán xét các tín hữu Những người Dothái còn sót lại sau Cơn Đại Nạn Người ngoại bang còn sót lại sau Cơn Đại Nạn Những kẻ vô tín tại Ngai Lớn Và Trắng Sự hình phạt còn đến đời đời |