VALDO, PETER

(?-1197)

Wandensen là người thường được viết dưới tên Valdo. Ông Valdo xuất hiện khoảng thế kỷ thứ XII. Ông ra đời ở nước Pháp, là một thương gia ở Lyon. Năm 1170 ông đã bỏ tiền riêng của mình để tài trợ cho một Linh mục phiên dịch Thánh Kinh Tân Ước ra tiếng Provence (Romain). Khi ông đã có cơ hội nghiên cứu Tân Ước bằng tiếng mẹ đẻ của mình thì phát hiện ra là các giáo lý mà Thánh Kinh đã dạy dỗ thì khác xa với các lẽ đạo của Giáo hội La mã một trời một vực. Sau khi suy cứu cẩn thận rồi, Valdo bèn quyết định vâng theo Lời Chúa, thực hành các quy tắc cùng luật lệ ghi chép trong đó; quyết tâm ăn ở sao cho được như các Sứ đồ và tín hữu của Hội Thánh đầu tiên. Một ngày kia, ông hỏi một nhà Thần học về cách thức để được cứu rỗi trọn vẹn, thì ông ấy đã dùng Lời Chúa Giê-xu phán với một viên chức trẻ tuổi giàu có xưa kia rằng: "Nếu ông muốn được trọn lành hoàn toàn, thì hãy đi bán hết gia tài mà phân phát cho kẻ nghèo, rồi hãy trọn lòng theo Chúa!". Lời đó cảm động ông quá, nên ông không còn lựa chọn nào khác mà nhất định làm ngay. Ông bèn trở về nhà, chia nửa gia trang điền sản mình cho vợ con, còn nửa kia thì đem phát chẩn cho những kẻ khó nghèo nơi ông ở. Kế ông từ biệt gia đình mà chiêu mộ một nhóm các thân hữu thiết cốt, đi từng đôi rao giảng Tin Lành. Người đương thời thấy thế đặt cho nhóm ông biệt danh là "Những kẻ nghèo của thành phố Lyon".

Đoàn thể của Valdo đồng ý rằng, dầu họ không được Giáo hội La mã phong chức Linh mục đi nữa thì điều đó chẳng quan hệ gì, họ cứ vâng lời Chúa cương quyết ra đi công bố Phúc Âm Cứu Rỗi, làm Báp-têm cho mọi người tin nhận. Việc làm chí nguyện của họ tự nhiên là thâu gặt rất nhiều kết quả. Phái Vaudois (Valdo) kịch liệt phản đối các lẽ đạo về Ngục luyện tội, sự tuyên thệ và án tử hình những kẻ chống đối. Họ chủ trương chỉ tuyệt đối làm theo Lời Chúa giáo huấn trong Thánh Kinh, không thi hành những lời dạy của các Linh mục nào có đời sống bại hoại, tội lỗi. Và đó dĩ nhiên cũng là lý do mà phái Vaudois trở thành mục tiêu cho Giáo hội La mã trút đổ lửa thạnh nộ xuống trên họ vậy.

Trước hết có Jean Belles-Mains Tổng Giám Mục Lyon cấm Valdo giảng dạy và giải nghĩa Thánh Kinh. Khi Giáo hoàng Alexander III đã biết được thì ra lệnh cấm ngặt (1179). Nhưng Valdo vẫn không hề nao núng hoặc chùn bước, cứ lập đức tin mình vững vàng ở trong Chúa và phục vụ Ngài. Năm 1184 Giáo hoàng Luce III dứt phép thông công ông và những kẻ theo tòng giáo. Nhóm Vaudois bèn đi đến Piémonts, vùng núi Alpes tiếp tục dạy Thánh Kinh cùng rao truyền Tin Lành.

Valdo qua đời ở Scheklovakia (Tiệp Khắc cũ) năm 1197. Cho đến nay phái Vaudois vẫn là Giáo hội Cải chánh lớn nhất tại Italia; có tiếng tăm về lòng nhiệt thành truyền bá Phúc Âm cho tín đồ La mã giáo.

Phong trào "Học Thánh Kinh bằng tiếng mẹ đẻ" do tổ phụ Valdo phát động đã trở thành cớ cho Giáo hội La mã, trong Giáo Hội Nghị Toulous năm 1229, Giáo hoàng Gregory IX đã ra sắc lệnh nghiêm cấm tín đồ không được phép đọc, nghiên cứu Thánh Kinh hay Tân Ước bằng tiếng La tinh hoặc bằng bất cứ bản dịch nào khác. Đến Giáo hội nghị Tarragone năm 1234, Giáo hội La mã lại cấm tuyệt các tăng lữ xem Thánh Kinh dầu bằng tiếng La tinh hoặc trong các thổ ngữ khác cũng vậy.